قضیۀ اول مقالۀ دهم اصول اقلیدس و چالش‌های پیرامون آن در بین دانشمندان اسلامی
author
Abstract:
قضیۀ اول مقالۀ دهم اصول اقلیدس، اساس «روش افنا» است. اقلیدس این قضیه را برای نسبت متغیر ثابت می‌کند. ابن هیثم (سدۀ 4 هجری) بنا بر ادعای خود در فی حل شکوک، پی برده بود که حکمی که اقلیدس مطرح می‌کند جزئی است و حکم کلی را برای نسبت ثابت برای اولین بار در این کتاب مطرح و اثبات کرده است. خواجه نصیر الدین طوسی (597-672ق) در تحریر اصول اقلیدس، همان نظر ابن هیثم را تکرار می‌کند. ابن صلاح همدانی (درگذشته در 548ق) رساله‌ای در نقد نظر ابن هیثم با عنوان قول فی إیضاح غلط أبی علی بن الهیثم فی الشکل الأول دارد که در آن سه ایراد به ابن هیثم وارد می‌کند. محمد باقر یزدی (زنده در 1047ق) در رسالۀ شرح المقالة العاشره در نقد نظر طوسی می‌گوید که با در نظر گرفتن حالت کلی که طوسی آورده است، برهان قضیۀ دوم مقالۀ دهم مختل می‌شود و قضیه را در دو حالت نسبت ثابت و متغیر، جداگانه بررسی می‌کند. در این مقاله سیر تاریخی پرداختن به این قضیه بررسی شده است.
similar resources
تعلیقۀ محمدکاظم بن رضا طبری بر شرح محمدباقر یزدی بر مقالۀ دهم اصول اقلیدس
حاشیة المقالة العاشرة من أصول الهندسة والحساب عنوان رساله‌ای از محمدکاظم بن رضا طبری (13ق) است که بنا به گفتۀ مؤلف در ابتدای رساله، در واقع تعلیقه‌ای بر شرح محمدباقر یزدی (زنده در 1047ق) بر مقالۀ دهم اصول اقلیدس است. محمدباقر یزدی در شرح خود بر مقالۀ دهم اصول اقلیدس با عنوان شرح المقالة العاشرة من أصول أقلیدس از 109 قضیۀ مقالۀ دهم، 67 قضیۀ آن را شرح می‌دهد و ضمن توضیح بسیاری از برهان‌های اقلیدس...
full textضمیمۀ قطب‌الدین شیرازی به ترجمۀ فارسی خود از مقالۀ اول اصول اقلیدس: متن، محتوا، تأثیر
بخش نخست مقاله به ترجمۀ فارسی قطب‌الدین شیرازی از تحریر اصول اقلیدس، نوشتۀ نصیرالدین طوسی اختصاص دارد و در آن به ضمیمه‌ای که شیرازی به متن افزوده توجه بیشتری شده است. ترجمۀ شیرازی به عنوان بخشی از اثر بزرگ دائرةالمعارف گونۀ او در سده‌های بعد بسیار مورد توجه قرار گرفته و خوانده شده است. نمونه‌ای از تأثیر ضمیمۀ شیرازی بر مقالۀ نخست را می‌توان در شرحی که محمد برکت در قرن نوزدهم بر رسالۀ طوسی نوشته...
full textضمیمۀ قطب الدین شیرازی به ترجمۀ فارسی خود از مقالۀ اول اصول اقلیدس: متن، محتوا، تأثیر
بخش نخست مقاله به ترجمۀ فارسی قطب الدین شیرازی از تحریر اصول اقلیدس، نوشتۀ نصیرالدین طوسی اختصاص دارد و در آن به ضمیمه ای که شیرازی به متن افزوده توجه بیشتری شده است. ترجمۀ شیرازی به عنوان بخشی از اثر بزرگ دائرةالمعارف گونۀ او در سده های بعد بسیار مورد توجه قرار گرفته و خوانده شده است. نمونه ای از تأثیر ضمیمۀ شیرازی بر مقالۀ نخست را می توان در شرحی که محمد برکت در قرن نوزدهم بر رسالۀ طوسی نوشته...
full textنگاهی به ترجمۀ فارسی قطب‌الدین شیرازی از اصول اقلیدس
کتاب اصول اقلیدس، که گاهی آن را به نام مؤلفش «کتاب اقلیدس» نیز می‌نامند و در تألیفات ریاضی دورۀ اسلامی آن را به علت شهرت فراوانش کتاب اصول نیز خوانده‌اند، از منابع مهم ریاضیات دورۀ اسلامی بوده است. در این مقاله، پس از بررسی تاریخ ترجمۀ این اثر به زبان عربی و تحریر خواجه نصیرالدین طوسی از آن، برخی از ویژگی‌های این تحریر، از راه مقایسۀ آن با ترجمۀ اسحاق بن حنین، خواهد آمد. سپس با مقایسۀ بخش‌هایی ...
full textMy Resources
Journal title
volume 12 issue 1
pages 1- 15
publication date 2014-04-21
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023